Klassiek tekenen, tekenen naar de natuur der dingen

Dynamische proporties

Raphaël, 1483-1520
Schets met dynamische lijnen

Natura artis magistra est

De term klassiek wordt te pas en te onpas gebruikt. Maar wat betekent dat eigenlijk? Klassiek tekenen  

Het is een groot misverstand dat tekenen naar de natuur hetzelfde is als "natekenen naar de werkelijkheid".
Tekenen naar de natuur betekent: tekenen naar de natuur der dingen. Of te wel: tekenen volgens de principes van "groei en beweging", van "kracht en tegenkracht" en  "dynamische proporties". 

Uit: "Force" van Michael Mattesi

In de Klassieke Oudheid vond een keerpunt plaats in de Westerse wetenschap en kunst. Dat kwam doordat de geometrische wiskunde vanuit Alexandrië naar Griekenland werd geïmporteerd. Dit voorzag Griekse ontwerpers, architecten en beeldhouwers van baanbrekende informatie. Het stelde hen voor het eerst in staat dynamische en spannende vormen op schaal te vergroten.

Met deze kennis vond men een manier om mens en dier te ontwerpen in steen. De prachtige Griekse beelden werden op gebouwd uit bogen die kracht en tegenkracht belichaamden. Ontwerpen die voorheen stijfjes en statisch waren, werden als levend door spiralende, draaiende geometrie.

Beeldhouwers en schilders van de Renaissance (15de -17de eeuw) trachtten deze natuurlijke manier van ontwerpen opnieuw te begrijpen en te vertalen naar hun kunstwerken. In de tekening van Raphaël (boven) zie je het werken met booglijnen en diagonalen terug. Moderne animators en designers zoals Michael Mattesi gebruiken dynamische vormgeving. Deze gedachte stamt uit wetenschap die vanuit Alexandrië meegenomen werd naar het oude Griekenland:
Deze gedachte luidt: NATURA ARTIS MAGISTRA. De natuur der dingen is de leermeesteres van de kunst. 

Tip: Vraag je eens af:  hoe het zit met de dynamiek in mijn tekening? Hoe heb je kracht en tegenkracht vorm gegeven? Hoe vangt de ene boog de andere op.  

Laocoön, Griekse beeldengroep, 2de eeuw voor Christus

In het vormgeven van verhoudingen gebruikte men Φ, de gulden snede en de A4 formule. Deze gelden als natuurlijke proporties die variëteit bewerkstelligen in designs. 

Waarom Φ ? 

In de natuur zag men dat het ene voortkomt uit het andere op een evenredige manier. Dat wil zeggen dat het ene zich "verhoudt" tot het daarop volgende als het volgende tot zichzelf en het ene samen.  Φ: 1 (of 1 : ϕ) was de formule voor dit principe. Daarom werd Φ: 1  en alle formules die daar mee samenhangen, gezien als de proporties van de natuur der dingen. De passerboog van de diagonaal  die behoort bij twee opgestapelde vierkanten is de sleutel. 

Daarbij hoorde het werken met ritmische clusters van 1:2:3, met het vierkant en de rechthoek van 1:2 met de bijbehorende diagonalen. Ook de formule waarbij het ene zich verhoudt tot het volgende als de helft van het volgende zich verhoudt tot het ene, zag men als een wezenlijk verband in de natuur der dingen. Deze formule vind je in de huidige vormgeving terug als het A4-tje, het A5-je etc. De passerboog  van de diagonaal die behoort bij het vierkant is de sleutel.

In de twintigste eeuw zijn daar opnieuw spectaculaire wiskundige ontdekkingen uit voort gekomen zoalsde Mandelbrot Fractals, de Penrose tiles en de ontdekking van quasi kristallen. 

Als je werkelijk het woord: "klassiek" wilt begrijpen, verdiep je dan in de "natuur der dingen" en de dynamische geometrie van je tekening. Aan de tekenacademie leer je meer over deze manier van tekenen.  De tekenacademie

Copyrights: "Tekenen volgens de matrix" Auteur: Ariane Berends-Brouwer